YEMEKTEN SONRA NEDEN UYKU GELİR

Yemeklerden sonra sonrası uyku hali, çoğumuzun zaman zaman yaşadığı yaygın bir durumdur. Genellikle öğle veya akşam yemeğinden sonra gelen bu rehavet, vücutta olan normal fizyolojik değişimlerin bir sonucudur. Ancak bazı durumlarda altta yatan bir sağlık sorununun belirtisi de olabilir.

Yemeklerden sonra vücutta neler olduğunu kısaca gözden geçirelim.

1. Yemek yedikten sonra sindirim sistemi daha fazla kana ihtiyaç duyar. Vücut, kanın büyük bir kısmını mide ve bağırsaklara yönlendirir. Bu sırada beyne giden kan akımı azalabilir ve bu durum yorgunluk hissi yaratabilir.

2. Karbonhidrat açısından zengin bir öğün, vücutta insülin seviyesini artırır. İnsülin, kandaki bazı amino asitleri kaslara yönlendirirken triptofanın beyine geçişini kolaylaştırır. Triptofan, mutluluk hormonu olan serotonine, ardından da melatonine dönüşerek uyku haline katkıda bulunur.

3. Yağlı ve yüksek kalorili yemekler sindirimi zorlaştırır. Vücut bu yükü kaldırmaya çalışırken yorgunluk hissi artar. Ayrıca bu tür besinler, mide boşalmasını geciktirerek şişkinlik ve halsizliğe neden olabilir.

Şimdi bahsedeceğim durumlarda yemek sonrası uyku hali normalin ötesinde olabilir :

1. Reaktif Hipoglisemi : Yemekten, özellikle karbonhidratlı gıdalardan sonra, sonra kan şekeri önce hızla yükselip ardından aşırı düşüyorsa uyku basması, çarpıntı, terleme, baş ağrısı, tatlı yeme ihtiyacı, halsizlik ve sersemlik olabilir. Bu kişilerde ek olarak ailelerinde diyabet öyküsü, bel çevresi genişlemesi, polikistik over sendromu da varsa insülin direnci ve gizli şeker bakımından inceleme yapılmalıdır.

2. Geceleri kaliteli uyuyamayan kişilerde gün içinde özellikle yemek sonrası belirgin bir uyuklama hali görülebilir.

3. Yorgunluk ve halsizlik, altta yatan hipotiroidi veya kansızlık gibi durumlara da bağlı olabilir.

Yemeklerden sonra uyku basması yaşayan kişiler şunlara dikkat etmelidir :

✅ Protein, lif ve sağlıklı yağlar açısından zengin; rafine karbonhidratlardan uzak öğünler tercih edilmelidir.

✅ Tıka basa yemek, mideyi zorlar. Orta düzeyde doygunluk idealdir.

✅ Yavaş yemek ve iyi çiğnemek vücudu daha az yorar.

✅ Yemek sonrası yapılan 10-15 dakikalık hafif yürüyüş, sindirimi kolaylaştırır, uykuyu dağıtır.

✅ Gece düzenli uyuyan kişilerde gündüz rehaveti çok daha az görülür.

Özet olarak belirtmek isterim ki, yemekten sonra bir miktar yorgunluk hissi doğal olabilir. Ancak bu durum sık ve rahatsız edici hale gelmişse, bir İç hastalıkları uzmanı’na başvurmak önemlidir. Altta yatan metabolik ya da hormonal bir neden olabilir.

Kaynak: Dr. Cemal Nuri Gürbüz, İç Hastalıkları Uzmanı