ODTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Motor Laboratuvarı bünyesinde muhafaza edilen, bugün belki de önünden geçen çoğu kişinin ne olduğunu merak etmediği 1953’ten kalma ‘yerli motor’un hikayesi…

Yerli motor kronolojisini hazırlarken, OTOSAN’ın 1986’daki yerli ‘Erk motoru’ projesinde yer almış Ufuk Güçlü Bey’den ilginç bir bilgi edinmiştim. ODTÜ’deki hocası Prof. Hicri Sezgen’in iki adet yerli motor prototipi yaptığını anlatmıştı. Sezgen, bilindik biri değildi. ODTÜ-Makina’daki Prof. Hüsnü Dal hocamızdan detaylı bilgi için ricada bulundum. Beni, Sezgen’in eski öğrencisi emekli Prof. Orhan Yıldırım ile tanıştırdı. Bu motorun kısa hikayesini bugün Prof.Dr. Orhan Yıldırım’dan dinledim.

”Prof. Hicri Sezgen eski bir deniz subayıydı. Eylül 1971-Haziran 1974 arası yüksek lisans hocamdı. Ondan motor tasarımı ile ilgili ders de almıştım. Bildiğim kadarıyla, hocamız 1963 yılında Deniz Kuvvetleri’nden emekli olmuş ve ODTÜ Makina Mühendisliği Bölümüne öğretim üyesi olarak katılmıştı. Hoca sıkıntısı nedeniyle İnşaat Mühendisliği Bölümünde de ders vermiş olabilir. Öğrenciler, aralarında kendisini Hicri baba diye isimlendirmişlerdi. O kadar saygıdeğer bir hocaydı. 1975’te doktora için İngiltere’ye gittim. 1977’de maalesef kalp krizinden vefat ettiğini duydum…

Deniz Kuvvetleri’nde subayken, bütün hesapları ile tasarımını yaptıktan sonra iki adet içten yanmalı, dört silindirli dizel motoru Gölcük Donanma Tersanesi’nde askeriyenin olanaklarıyla imal ettirmiş. Resmini gönderdiğim dizel motor, Hicri Sezgen hocamızın tasarım ve imalatının gerçekleşmesini sağladığı iki adet motordan biridir. Tezimi yaptığım sırada ikisi de Hicri hocanın laboratuvarında duruyordu. Gölcük’ten kendisi getirtmişti. Diğerinin akıbetini şu an bilmiyorum…

Resimdeki motor şu anda ODTÜ Makina Mühendisliği Bölümü Motor Laboratuvarı girişinde segilenmektedir…”

İki soru:

1) Yaklaşık 50 senedir orada duran ve önünden belki binlerce kişinin geçtiği bu motor hakkında günümüze kadar neden tek bir bilgilendirme ulaşmadı?ODTÜ Makina Mühendisliği Bölüm sayfasında da bilgiye rastlanmıyor. Bu milli servetin anısına bir şeyler yapmak gerekmez mi?

2) İkinci prototip nerde? Prof. Orhan Yıldırım’ın tahminine göre Gölcük’te muhafaza ediliyor olabilir. Gölcük Naval Shipyard ve Milli Savunma Bakanlığı’nda araştırmak gerekir.

Sanayi tarihinde ‘ilkleri’ konuşurken dikkatli olmak lazım. Medyada ‘yerli ve milli ilk motor’ olduğu iddia edilenlerin çoğundan evvel başka girişimler ortaya çıktı. 90’lı yıllara kadarki süreçte şu ana kadar tespit edebildiğim 20 civarındaki girişimin kronolojisini önümüzdeki aylarda bir üniversitede sunacağım. Seminer tarihi belli olunca burdan duyuracağım.

KAYNAK: Dr. Emir Öngüner/Dantec Dynamics GmbH