ÇİN DEMİRYOLLARINA NİÇİN BÜYÜK YATIRIM YAPIYOR
Çin’de bir zamanlar fazla önem verilmeyen demiryolları, bugün yolcu ve yük taşımacılığı bakımından dünya birincisi konumunda.
Çin, 1953 yılında ilk defa Chengdu-Chongqing hızlı tren hattının faaliyete geçmesinden bu yana, demiryolu ağını genişletmek ve yolculuk süresini kısaltmak için büyük yatırımlar yapıyor.
Bugün, Çin’in demiryolu ağı, çöllerden kentlere, platolardan ovalara, ülkenin neredeyse her köşesine uzanıyor. Çin’in hızlı tren hatlarının uzunluğu 40 bin kilometreyi geçti. Hızlı Tren hattının 2025’te 50 bin kilometreye ulaşması bekleniyor.
Bu hat uzunluğu, dünyanın diğer bölgelerindeki tüm hızlı tren hatlarının toplam uzunluğunun iki katına karşılık geliyor. Çin’deki trenlerin hızı da yapılan iyileştirmelerle geçen 70 yılda yaklaşık 6 kat artarak dünya standardını yakaladı.
Peki, Çin demiryollarındaki bu çarpıcı gelişmenin sırrı nedir?
Yeni demiryolu inşasını genelde kâr etmek için yapan bazı gelişmiş ülkelerin aksine, Çin’de altyapı geliştirme çalışmalarının arkasında halkın yaşam kalitesini ve ticari faaliyetlerini artırma isteği yatıyor. Yani devlet başlangıçta zarar etse görünse bile halk ve devlet sonuçta bu yatırımdan karlı çıkıyor.
Sadece halkın yaşam kalitesini artırmak için zorlu araziler üzerinde inşa edilen Chengdu-Kunming demiryolu hattı tam 991 köprü ve 427 tünele sahip bir mühendislik harikası.
Dünya Bankası tarafından yayımlanan “Çin’de Hızlı Tren Ağlarının Gelişmesi” başlıklı raporda, Çin’de hızlı tren ağlarının inşa maliyetinin diğer ülkelerdeki maliyetin üçte ikisine, tren bileti fiyatlarının ise diğer ülkelerin beşte birine tekabül ettiği ayrıca trafik yoğunluğunda ki rahatlama da maliyetlere eklenince yapılan yatırımın yüksek getiri sağladığı ortaya çıkıyor.
Çin’de 2019 yılında 35 bin km. hızlı demiryolu hattı dahil işletmeye alındı, 139 bin kilometre demiryolu hattında 3.6 milyar yolcu ve 4.4 milyar ton yük taşıması gerçekleşti ve aynı yılda taşımacılık sektörü için 457 milyar dolar daha yatırım yapıldı.
Çin, 2020’de 146 bin kilometre olan toplam demir yolu ağını 2025’te 165 bin kilometreye, kara yolu ağını 161 bin kilometreden 190 bin kilometreye ve çıkarmayı amaçlıyor. Böylece, nüfusu 500 bini aşan şehirlerin yüzde 95’i hızlı trenle buluşacak.
Şehir içi metro ağının ise 6 bin 600 kilometreden 10 bin kilometreye çıkarılması hedefleniyor.
Böylesine geniş ve nüfusu çok olan bir coğrafyada halkın yaşam kalitesini artırmanın, trafik yoğunluğunu azaltmanın, ticareti, yolcu ve yük taşımacılığını artırmanın en çevreci ve ekonomik yolu demiryoludur. Bunu gören Çin bir devlet politikası olarak demiryolları yatırımına önem vermiş ve bu alanda dünyada ilk sıraya yerleşmiştir.
Dünya Bankası’nın raporunda, “2021 yılında Çin’deki hızlı tren ağlarının yatırım getirisi oranı yüzde 10 olarak tahmin ediliyor. Yüksek getiri oranı ayrıca demiryoluna yönelik yatırımların artmasını da sağlayarak, Çin’in kalkınmasını hızlandırıyor.
Çin’in elde ettiği yüksek kalkınma hızı bütün dünyayı hayrete düşürüyor. Demiryolu inşası da bu kalkınmada Çin’in bir devlet politikası olarak 70 yıllık hızlı gelişme yolculuğu politikalarından sadece bir tanesi.
Dr. İlhami Pektaş